Christopher Kulendran Thomas
Safe Zone
In samenwerking met Annika Kuhlmann
De afgelopen tien jaar creëerde Christopher Kulendran Thomas met kunstmatige intelligentie-technologie grensoverschrijdend werk waarin hij de ficties die ten grondslag liggen aan het westerse individualisme op de korrel neemt. In zijn schilderijen verwerkt Kulendran Thomas de koloniale kunstgeschiedenis die in Sri Lanka de boventoon ging voeren nadat zijn familie, die Tamil is, er het escalerende etnische geweld ontvluchtte. Met een combinatie van schilderkunst en continu gemonteerde historische televisiebeelden reflecteert de kunstenaar in Safe Zone over media die geassocieerd worden met ‘soft power’.
In WIELS presenteert Kulendran Thomas uitsluitend nieuw werk, waaronder een reeks schilderijen en een 24-kanaals videowerk. De schilderijen van Kulendran Thomas bevatten verwijzingen naar het werk van vroegere Sri Lankaanse modernisten als Justin Pieris Deraniyagala en George Keyt, die het kubisme op het eiland geïntroduceerd zouden hebben, en werden gecreëerd met behulp van een neuraal netwerk getraind in de koloniale kunstgeschiedenis die de Europese kolonisten naar Sri Lanka brachten. Ze worden vervolgens handgeschilderd en laten taferelen zien op de stranden van het Sri Lankaanse dorp Mullivaikkal. Verbeelden ze een ontaard strandfeest of een gruwelijk bloedbad? Spookachtige gestalten komen tevoorschijn uit het duister, verlicht door de warme gloed van een bolvormig videowerk met de titel Peace Core (2024).
Dit werk begon voor mij als een manier om mijn relatie tot het conflict in Sri Lanka, en de koloniale achtergrond ervan, te verwerken via mijn verhouding tot kunst zelf - wat kunst doet en hoe het zich verspreidt.
In Peace Core, een van de vruchten van een lange samenwerking met Annika Kuhlmann, wordt een schijnbaar onuitputtelijke reeks televisieopnames bij elkaar gemonteerd, die enkele minuten lang op een ochtend in de Verenigde Staten zijn uitgezonden. Er wordt gebruikgemaakt van de montagestijl van vroege ‘corecore’-video's op TikTok, waarin de combinatie van willekeurige beelden met muziek een emotionele lading opwekt en er betekenis wordt geprojecteerd op het betekenisloze. Maar de televisiebeelden in Peace Core zijn allesbehalve betekenisloos. Ze vormen een hypnotiserende bespiegeling, voortdurend bewerkt door algoritmen en gesynchroniseerd met een immer veranderende soundtrack, gecomponeerd door kunstmatige intelligenties die de geluiden en muziek die die ochtend werden uitgezonden, eindeloos remixen.
Voor mij zijn de AI-tools die ik gebruik gewoon dat - tools. Kunst maken over AI, die de technologie alleen maar illustreert of fetisjiseert, zou voorbijgaan aan hoe werkelijk transformerend deze technologieën zijn, wat subtieler en diepgaander is dan het 'uiterlijk' van gegenereerde inhoud.
Ver weg van de ogenschijnlijk onschuldige Amerikaanse ochtendtelevisie van Peace Core, werd Tamil Eelam – het thuisland van de familie van Kulendran Thomas – al sinds enkele tientallen jaren autonoom bestuurd als een de facto onafhankelijke staat. In 2009 werd Eelam echter weggevaagd door de Sri Lankaanse overheid, geruggensteund door de wereldwijde geopolitieke ontwikkelingen van de ‘War on Terror’. De aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten hadden ertoe geleid dat niet-gerelateerde onafhankelijkheidsbewegingen van over de hele wereld als terroristische organisaties werden bestempeld.
Peace Core kan worden opgevat als een grenzeloze performance die de illusie van het “einde van de geschiedenis” eindeloos in stand houdt. Badend in het warme licht van deze historische eigenheid, vestigt de tentoonstelling de aandacht op lang over het hoofd geziene verbanden tussen de culturele nalatenschap van het Westen en haar gewelddadige nasleep, met bijzonder aandacht voor drie belangwekkende gebeurtenissen – een voorval dat in real time te zien was op 11 september 2001 omstreeks de teloorgang van het broadcasttijdperk, een tweede dat zich voltrok in de geopolitieke nasleep ervan maar jarenlang onder de radar bleef en een derde waarmee we nu te maken hebben, aan de vooravond van een technologische convergentie in het tijdperk van kunstmatige intelligentie.
Ik denk dat de wijdverspreide alomtegenwoordigheid van AI-technologieën een verschuiving in perceptie teweegbrengt die enkele van de fundamentele instellingen van onze beschaving zal veranderen, waaronder onze lineaire opvatting van tijd, de historische mythen waarop onze natiestaten zijn gebaseerd en het westerse idee van het 'individu' als de basiseenheid van de samenleving.
Curatrice: Helena Kritis
Gemaakt in opdracht van: WIELS, FACT Liverpool en Artspace Sydney
